کد مطلب:12118 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

اگر در مسائلي كه ياد گرفتن آن لازم است كوتاهي شود چه حكمي دارد؟

در فرهنگ قرآن عالِم و غير عالِم يكسان نيستند; ...قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لاَيَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ الاْ ?َلْبَـَبِ ;(زمر،9)...بگو آيا كساني كه ميدانند با كساني كه نميدانند يكسانند؟ تنها صاحبان مغز متذكر ميشوند. در بررسي آيات قرآن، در زمينة علم و معرفت بيش از هفت صد آيه به چشم ميخورد كه اين مهم حكايت از تاكيد بسيار اسلام نسبت به علم و دانستن دارد.

از اين رو، كوتاهي در يادگيري امور اعتقادي و عملي پيامدهاي خاص خود را دارد.

به طور كلّي براي دانستن فوائد و براي ندانستن مضرّاتي است كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم:

الف ـ فوائد دانستن: نور و روشنايي(رعد،16)، سبب درك اسرار هستي (روم،22)، امتياز انسان بر ساير موجودات (بقره،33) سبب قرب الهي (مجادله،11) كليد نجات انسان (سبا،46)، مايه افتخار انسان (نمل، 15 و 16)، شرط مديريت و رهبري، (يوسف،55) سرچشمة ايمان (سبا، 6)، سرچشمة تقوي و خشيت (فاطر،28) سرچشمة زهد(قصص،80)، سرچشمة پيشرفتهاي مادي (قصص،78)، سرچشمة قدرت (نمل،40)، سرچشمة تزكيه(بقره،219)، سرچشمة صبر و شكيبايي (كهف،68)، سرچشمة خيرات بسيار (بقره،269) و... است.

ب ـ مضرّات ندانستن: ماية سقوط آدمي (انفال،22)، سبب نابينايي دل (رعد،19) عامل پست شدن انسان (حج،5)، سرچشمة كفر (اعراف،138)، عامل اصلي شكست (انفال، 65)، سرچشمة اشاعه فساد (نمل،55)، مايه تعصب و لجاجت (فتح،26)، سرچشمة بهانهجويي (بقره،118) عامل تقليد كوركورانه(انبيا، 52ـ54)، موجب پراكندگي و اختلاف (حشر،14)، عامل سوءظن و بدبيني (آلعمران،154)، سرچشمة بي ادبي (حجرات،4)، عامل مصائب اجتماعي و ندامتها (حجرات،6)، سبب دگرگون شدن ارزشها (بقره،216) و... است.

بديهي است تلاش در راه ياد گرفتن مسائلي كه فرا گرفتن آنلازم است ـ به امور اعتقادي (خداشناسي، پيامبر و امامشناسي، معادشناسي و...) ـ سبب ميشود كمالات و فضائلي كه در بالا برخي از آنها را بر شمرديم نصيب انسان شود; و كوتاهي در آن عاملي در پيدايش رذائل فوق خواهد شد و در نتيجه انسان از بسياري از كمالات محروم ميشود .

اما دربارة تكاليف و مسائلي كه مربوط به اعمال آدمي است فقها ميفرمايند: مسائلي را كه انسان غالباً به آنها احتياج دارد، واجب است ياد بگيرد. روشن است كوتاهي در يادگيري مسائل مبتلا به، كوتاهي در انجام واجب است و كسي كه واجبي را ـ در حالي كه مقصر است ـ ترك كند عقاب خواهد شد.

امام صادقميفرمايد: خداوند متعال در روز قيامت به بندهاش ميگويد: آيا آگاه بودي؟ اگر بگويد: بله! گفته ميشود: پس چرا عمل نكردي! و اگر بگويد: جاهل و ناآگاه بودم. گفته ميشود: چرا ياد نگرفتي تا عمل كني.(بحارالانوار، مجلسي;، ج 2، ص 29، مؤسسه الوفأ / ر.ك: پيام قرآن، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 56ـ98، دارالكتب الاسلامية / تفسير نمونه، همان، ج 19، ص 394ـ395 / توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 27، دفتر انتشارات اسلامي.)